گروه هنر و ادبيات| پيش از ظهر ديروز، وزير ارشاد در جمع اهالي رسانه حاضر شد. نشستي كه بنا به تداول اين سال‌ها در هفته دولت برگزار شد تا هم سيدعباس صالحي گزارشي از عملكرد يكساله اين دستگاه دولتي ارايه كند و هم به پرسش‌هايي پاسخ بدهد كه نمايندگان رسانه‌هاي مختلف از او داشتند.
اگرچه بنا به تعداد زياد رسانه‌هاي حاضر تنها فرصت طرح يك سوال به هر نفر مي‌رسيد اما براي گروه هنر و ادبيات «اعتماد» فرصت مغتنمي بود براي طرح مطالبه‌اي كه دامنه تاريخي آن به دهه‌هاي متوالي مي‌رسد؛ موضوعي كه به جهت غريب‌افتادگي در انبوه مسووليت‌ها و ماموريت‌هاي وزارتخانه، كمتر تريبون و صدايي براي طرحش پيدا مي‌شود. پس آن را در اولويت ديديم و منتظر مانديم تا نوبت‌مان بشود؛ انتظاري كه گرماي اين دخلي به اهميت موضوع نداشت.
با سيدعباس صالحي موضوعي را مطرح كردم كه دي‌ماه گذشته در نشست قبلي هم به تفصيل درباره آن حرف زده بوديم و آن چيزي نبود جز روزگار دشوار نويسنده مستقل ايراني. از صدور مجوز كتاب پرسيديم كه خصوصا در حوزه ادبيات داستاني در يك سال گذشته، اوضاع غم‌انگيزي داشته. گفتيم طبعا بايد توقع ما از دولت چهاردهم، تساهل بيشتر با نويسندگان باشد اما متاسفيم كه نه تنها اين‌گونه نبوده، بلكه در موارد متعدد اوضاع بدتر هم شده است. بسياري از كتاب‌هايي كه در دولت قبل مجوز انتشار داشتند، در دولت چهاردهم براي انتشار با مانع روبه‌رو شدند.
به وزير ارشاد گفتيم كه جداي از اين، در دوره او مجموعه داستان‌هايي غيرقابل انتشار دانسته شده‌اند كه بعضي داستان‌هاي‌شان جداگانه در گزيده داستان‌ها با نويسندگان ديگر يا در صفحات ادبيات و داستان جرايد منتشر شده و قاطعانه مي‌توان پشت‌شان ايستاد و استدلال كرد كه هيچ متر و معيار روشني براي جلوگيري از انتشارشان وجود ندارد. از آن نمونه گزيده‌اي از داستان‌هاي نويسندگان جوان هرمزگان كه تعداد قابل‌توجهي از داستان‌هايش حذف شد و آرزوي ديدن داستان‌ها در كتاب بر دل نويسندگان جوان دور از پايتخت ماند.
توضيح داديم كه كار به جايي رسيده كه بعضي ناشران خودسانسورچي شده‌اند و اثري را كه فكر مي‌كنند ممكن است مجوز نگيرد، اصلا آماده براي ارسال به ارشاد نمي‌كنند تا هزينه‌هاي جاري مانند حروفچيني و صفحه‌آرايي و... را متحمل نشوند. وضعيتي كه دامنه سانسور دولتي گسترش داده به شكل اسفباري به اتوسانسور ناشران كشانده كه از نويسنده مي‌خواهند موارد مدنظرشان را اصلاح كند تا رضايت بدهند كتاب را به ارشاد بفرستند.
صالحي به اين پرسش و توضيحات تكميلي آن پاسخ‌هايي داد كه اگرچه از دغدغه تسريع در فرآيند صدور مجوز و شفاف‌سازي حكايت داشت اما چيزي از دلايل ممنوع‌الانتشار شدن آثار سابقا مجاز يا آثاري كه كمترين مشكلي نه با عفت عمومي دارند و نه با ساير مصاديق ممنوعه. او گفت: تلاش ما به عنوان كنترل‌كننده در معاونت فرهنگي و مسوولان عالي وزارتخانه مهم است كه مشخص شود كتاب چقدر پشت بررسي مي‌ماند.
او بر اهميت شفافيت تاكيد كرد و گفت: اگر كتابي بيش از شش ماه در مرحله بررسي مانده و جواب داده نشده، بايد [ساز و كاري وجود داشته باشد تا] فشاري از بيرون به ما وارد بشود [كه وضعيت آن را روشن كنيم.] بايد فاصله پاسخگويي را كم كنيم و [به‌موقع] پاسخگو باشيم.
صالحي گفت: وقتي اثري براي بررسي ثبت مي‌شود، علاوه بر ناشر، نويسنده هم بايد بتواند ببيند كه كتاب [در فرآيند صدور مجوز] چه مسيري را طي مي‌كند. گاهي وقت‌ها ناشر سرمايه مالي ندارد يا كتاب‌هايي در اولويت دارد و نمي‌خواهد نويسنده را هم پس بزند و در اينجا ديواري كوتاه‌تر از ارشاد پيدا نمي‌كند و به نويسنده مي‌گويد كه كتاب در ارشاد مانده است. بايد هم ناشر و هم نويسنده بدانند كه كتاب در چه مرحله‌اي از مسير صدور مجوز قرار دارد. اين دو اتفاق قدمي رو به جلو است كه مي‌تواند پاسخگويي ما را بيشتر كند.
وزير ارشاد تاكيد كرد كه نكته نهفته در پرسش «اعتماد» نكته قابل‌توجهي است، اما در ادامه اين‌طور توضيح داد: طبق قوانين شوراي عالي انقلاب فرهنگي، شوراهاي نظارت كتاب بزرگسال و كودك را داريم. در دوره شوراي بزرگسال قبلي بعد از سه سال تمام شد و الان جمعي را به شوراي انقلاب فرهنگي معرفي كرديم، هم براي شوراي نظارت بر كتاب بزرگسال و هم شوراي نظارت بر كتاب كودك و نوجوان. مي‌دانيد كه اين شوراي نظارت است كه براي [تعيين] روساي گروه‌ها تصميم مي‌گيرد. بعضي كتاب‌ها كه محل اختلاف‌نظر هستند، به آنجا ارجاع داده مي‌شوند. ما نامه را به شوراي انقلاب فرهنگي فرستاديم و اميدواريم تركيبي كه مدنظر است، انتخاب شود و شرايط مشخص‌تري داشته باشيم.
او گفت: اميدوارم سرعت و تسهيل كار بيشتري فراهم شود. من هم انتقاداتي را شنيده‌‌ام، مي‌شنوم و منتقل مي‌كنم. بسياري از منتقدين دغدغه‌هايشان را به شخص من هم منتقل مي‌كنند. به هر حال روند كار [صدور مجوز كتاب] بايد از رويه سليقه‌اي خارج شود.
صالحي در پايان وعده داد كه به زودي ترتيبي داده خواهد شد كه تعدادي از روزنامه‌نگاران حوزه ادبيات و كتاب در نشستي كه وزارتخانه ترتيب خواهد داد با معاون فرهنگي وزير موضوعات و انتقادات را با مصاديق آنها مطرح كنند.