مترجمي آرام و مهربان در خدمت ادبيات
ماهرخ ابراهيم‌پور
موسي اسوار، مترجم برجسته ادبيات عرب و عضو پيوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسي، روز سه‌شنبه چهارم شهريور دار فاني را وداع گفت. او نه‌تنها مترجم و ويراستار توانمندي بود، بلكه شاعري بود كه با ترجمه آثار مهم فرهنگ و ادبيات عرب، دريچه‌اي تازه به روي مخاطبان فارسي‌زبان گشود و آنها را با دنياي كشورهاي عربي بيشتر آشنا كرد.
در يكي از گفت‌وگوهايش با خبرگزاري ايسنا، اسوار به گرايش خود به زبان و ادبيات عرب اشاره كرد و تولد و تحصيل در كربلا را نقش مهمي در شكل‌گيري اين علاقه دانست. همچنين از حافظه قوي مادربزرگش ياد كرد كه با خواندن اشعار سعدي، حافظ و مولانا، او را به ادب فارسي پيوند زد. گرچه اسوار به زبان و ادبيات عرب گرايش داشت، اما شعر و ادب فارسي نيز برايش بيگانه نبود و در كنار ترجمه آثار عربي به فارسي، تلاش كرد بخشي از ادبيات فارسي را نيز به زبان عربي منتقل كند.
اسوار در مسير كاري خود خستگي‌ناپذير بود و با دقت آثاري خاص از ادبيات عرب را انتخاب مي‌كرد تا فرهنگ كشورهاي همسايه را به مخاطبان فارسي‌زبان معرفي كند. او با علاقه و مهارت، اشعار شاعران بزرگي چون محمود درويش، نزار قباني و جبران خليل جبران را ترجمه كرد و توجه ويژه‌اي به شاعران كلاسيك نيز داشت؛ از جمله احمد بن حسين متنبي كه با تسلطش بر زبان و فرهنگ عرب، ما را به دنياي غني شعر او دعوت كرد.
علاوه بر توانمندي‌هاي حرفه‌اي، موسي اسوار انساني مهربان، آرام و بسيار متواضع بود. او هميشه با ادب و حوصله به سوالات ديگران پاسخ مي‌داد و با كمال سخاوت، منابع متعددي را معرفي مي‌كرد. خاطره‌اي از ديدار با او در شهر كتاب هنوز در ذهنم باقي است؛ جايي كه درباره آوازهاي بومي زنان عرب از او سوال كردم و او با دقت و حوصله پاسخ داد و منابع متعددي براي مطالعه بيشتر معرفي كرد.
جاي بسي خوشوقتي است كه امسال در نمايشگاه كتاب تهران به مناسبت حضور عراق به عنوان مهمان ويژه فرصتي فراهم شد تا از اسوار به عنوان مترجم ادبيات عرب تجليل شود. مترجمي كه با تلاش‌هايش در عرصه ترجمه و ترويج ادب عربي، پلي ميان فرهنگ‌ها ساخت و يادش همچنان در دل علاقه‌مندان به ادبيات زنده خواهد بود. اما صد حيف كه مترجمي مانند اسوار كه هم مسلط بر فرهنگ فارسي باشد هم فرهنگ و ادبيات عرب و ذوق را در كارش وارد كند، بسيار اندك است. او هميشه از اينكه به سمت ادبيات رفته خشنود بود و تاكيد داشت اگر دوباره به دنيا بيايد باز هم همين مسير را طي خواهد كرد. روانش مينو و يادش مانا.